Deputete e Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërsië | 2021 - 2025
Në fakt, nuk kishte asnjë surprizë në relacionin që lexoi zonja Gjylameti, ishte e pritshme që do të vazhdonit në paligjshmëri, duke rrëzuar sot dekretin e Presidentit. Më lejoni të sqaroj disa elemente në lidhje me rëndësinë që ka dekreti dhe me argumentet se ku ju duhet të kishit reflektuar sot dhe të ishit këtu për ta pranuar dekretin e Presidentit jo, sepse i jepni të drejtë Ilir Metës, por sepse duhej të kishit zgjedhur të mos shkelnit Kushtetutën, të mos shkelnit konventën dhe të zgjidhnit mënyrën më të mirë të administrimit të një pasurie kombëtare trashëgimie kulturore, siç është Butrinti. Ju, me sa duket, nuk keni këllqe që t’i dilni kundër Edi Ramës në vendimmarrjen e tij personale; me sa duket, interesi publik për ju është dorë e dytë para interesit partiak, në fakt, e keni pasur edhe çështje të kongreseve tuaja, cila është e para partia apo Shqipëria; me sa duket, e keni ndarë që është partia, dhe për këtë nuk ka asnjë dyshim.
Le të nisim me argumentet, dhe jam totalisht e habitur se si administrimin nga shteti, si faktor maxhoritar dhe jo i vetëm, zonja Gjylameti në relacion e konsideron si një metodë komuniste që e përdorin vetëm shtetet komuniste, ndërkohë që Konventa e Parisit është e qartë për rolin që duhet të ketë shteti dhe jo për monopolin që duhet të ketë shteti. Në asnjë moment nuk është thënë nga Konventa e Parisit, nga dekreti i Presidentit, apo nga unë si deputete, që e kam ndjekur këtë çështje, se shteti duhet të jetë i vetëm dhe vetëm ai duhet ta administrojë pasurinë kulturore. Jo, shteti duhet të jetë kryesor dhe aksioner maxhoritar vendimmarrës në administrimin e pasurisë kulturore dhe, sigurisht, mund të ndihmohet dhe të ftojë donacione të ndryshme nëpërmjet fondacioneve. Pra, që të jem e qartë me publikun, se ndoshta ju e keni ndarë mendjen, se nuk doni të lexoni, Konventa e Parisit për trashëgiminë kulturore nr. 1972 shprehet se parimi themelor i saj është roli i padiskutueshëm i shteteve anëtare. Neni 4 thotë: “Detyra për të siguruar identifikimin, mbrojtjen, konservimin, prezantimin dhe përcjelljen për brezat e ardhshëm të trashëgimive kulturore dhe natyrore që ndodhen në territorin tij i takon në mënyrë parësore atij shteti”.
Në nenin 6/1 ripohon: “Sovraniteti i shteteve në territorin, në të cilin ndodhet trashëgimia kulturore dhe natyrore, duhet të respektohet plotësisht. Në nenin 6/3 është edhe më eksplicit në rolin unik dhe të pazëvendësueshëm të shteteve palë në rregullimin e statutit juridik dhe menaxhimit apo administrimit të trashëgimisë kulturore, ku thotë: “Shteti palë”, në këtë rast Shqipëria “zotohet të mos ndërmarrë asnjë masë të qëllimshme, që mund të dëmtojë direkt apo indirekt trashëgiminë kulturore, natyrore, që gjendet në territorin e tij.”
Gjithashtu, në Konventën e Parisit është neni 17, që thotë: “Shtetet palë në këtë konventë do të marrin në konsideratë të inkurajojnë themelimin e fondacioneve kombëtare, publike dhe private ose organizatave, qëllimi i të cilave” dhe këtu po jua nënvizoj, “është të ftojnë donacione për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore e natyrore.”
Pra, të ftojnë donacione. Kanë si qëllim kryesor të mbledhin donacione. Në asnjë paragraf, në asnjë fjali, në asnjë fjalë të Konventës së Parisit, ku thuhet se fondacionet do të administrohen, do të menaxhohen dhe do të marrin në përdorim në formë koncesionare, për dhjetë vjet, për një vit, për dy vjet apo për sa të doni ju, trashëgiminë kulturore të vendit. Është e padëgjuar. Pra, konventa e detyron shtetin shqiptar, që të mos heqë dorë nga përgjegjësia dhe administrimi i pasurisë së Parkut Kombëtar të Butrintit, por mundet që të ndihmohet nga fondacione, për të marrë donacione në shërbim të Butrintit. Jo vetëm kaq, por ju edhe sot, në relacionin tuaj, ashtu si ministrja, e keni të pamundur të më thoni vetëm një rast në botë, ku shteti është minoritar në fondacione private të krijuara për administrimin e pasurisë kulturore. Të gjitha rastet që ju kishit sjellë në relacionin e parë, që kishte sjellë Ministria e Kulturës, i kam rrëzuar me fakte dhe prova. Se si Muzeu i Pompeit, se si Muzeu Egjiptian i Torinos, se si Muzeu Stone Age, në ato raste ku kishit dhënë si shembuj që administroheshin nga fondacione, asnjëherë nuk e ka shumicën privati. Është gjithmonë shteti ai që ka shumicën, është gjithmonë përfaqësuesi i shtetit ai që drejton, është gjithmonë pjesëmarrës pushteti lokal, të cilin ju e keni shmangur. Ka shumë konventa, që ju detyrojnë që pushteti lokal, bashkia të jetë përgjegjëse për territorin që administron. Në rastin konkret, bashkia e Sarandës duhet të ketë rol dhe zë në kapitull, kur bëhet fjalë për administrimin e një pasurie kulturore, e cila është pjesë e territorit të saj, nga të cilat komuniteti atje duhet të përfitojë maksimalisht edhe sa i takon aspektit ekonomik, por edhe atij social. Ju i keni shmangur këto siç nuk i ka shmangur asnjë vend i botës, i cili zbaton Konventën e Parisit, merr donacione nga privatët, që të kenë një rol në administrim dhe menaxhim sa më të mirë, por jo ta marrin dhe ta administrojnë privatët. Prapë nuk ishit në gjendje të na thoshit një rast të vetëm se ku ndodh kjo. Kur të jeni në gjendje të na e thoni atë rast, atëherë rrëzojeni dekretin e Presidentit.
Nga ana tjetër, është e rëndësishme të kuptohet se ky ligj që keni miratuar ju, sepse në fakt ne e kemi votuar kundër, është automatikisht i rënë, sepse argumenti më i qartë e më kuptimplotë, që jep Presidenca e Republikës, Presidenti i Republikës, lidhet me atë që është tagri për të dhënë partnerin strategjik AADF-së. Që ta sqarojmë: le ta fillojmë nga VKM-ja nr. 625, datë 4. 9. 2019, të cilën çuditërisht e citoi edhe relatorja, por me siguri pa e kuptuar apo pa e lexuar se për çfarë bën fjalë. VKM-ja numër 625, datë 4. 9. 2019 është për miratimin e rregullave të administrimit të pasurive kulturore publike dhe funksionit të subjekteve juridike të themeluara në formën e fondacionit.
Çfarë thotë? Thotë: “Që të krijohet një fondacion, i cili të mund të administrojë pasuri publike…” në këtë rast pasuri kulturore, edhe kjo në shkelje me Kushtetutën, pasi edhe ligji që ju thoni, ligji i 2018-ës, që unë e kam argumentuar se është jokushtetues, antikushtetues, gjë për të cilën do të flasim pak më vonë, në pikën 2 thotë: “Që të krijohet një fondacion i tillë, duhet të jetë themeluar nga ministria përgjegjëse për trashëgiminë kulturore dhe një partner strategjik.” Në momentin që partneri strategjik nuk ekziston, sepse qeveria i ka dhënë statusin “partner strategjik” AADF-së, në një mënyrë joligjore, pasi keni zgjedhur që këtë status t’ia jepte Këshilli Kombëtar i Menaxhimit të Pasurive Kulturore, i cili nuk ka asnjë tagër ligjor në kompetencat e veta për të dhënë këtë status, le të lexojmë kompetencat e Këshillit Kombëtar të Menaxhimit të Pasurive Kulturore. Ky Këshill Kombëtar është organ kolegjial vendimmarrës, i cili ka këto kompetenca: “Licencon dhe u revokon licencën subjekteve, personave fizikë, juridikë në projektim, zbatim, mbikëqyrje, kolaudim, vlerësim të veprimtarisë arkeologjike dhe të arkeologjisë nënujore. Miraton projektet e mirëmbajtjes, ruajtjes, restaurimit të pasurive kulturore. Mbikëqyr veprimtarinë në fushën e pasurive kulturore, materiale apo të pasurive të peizazhit. Miraton shpalljen e qendrave historike, miraton plane të detajuara të zonave të mbrojtura.”
Për të mos jua lexuar të gjitha kompetencat, sepse dua t’i ruaj kohë edhe për diskutime këtij komisioni, në asnjë pikë të tij nuk ka kompetencë për t’i dhënë cilitdo qoftë statusin “partner strategjik”. Pra, në momentin që nuk e ka kompetencën për t’i dhënë statusin “partner strategjik” Fondacionit Shqiptaro-Amerikan, automatikisht dhënia e këtij tagri si partner strategjik bie, sepse ia ka dhënë një organ i cili nuk e ka kompetencën. Duke rënë ekzistenca e një partneri strategjik, bie dhe Fondacioni për Menaxhimin e Butrintit, pasi nuk ka plotëson një nga kushtet e nevojshme: ekzistencën e një partneri strategjik.
Në momentin që flasim, Fondacioni për Menaxhimin e Butrintit ka pushuar së ekzistuari në mënyrë juridike, sepse ekzistenca e atij fondacioni paraqet nevojën për ministrinë përgjegjëse e për partnerin strategjik. Tashmë partneri strategjik nuk e ka këtë tagër, pasi ia ka dhënë një organ, i cili nuk mund t’ia japë. Është njëlloj si të thoni: është partner strategjik AADF-ja, sepse ia dha këshilli bashkiak i Tiranës. Është partner strategjik, se ia dha Komisioni i Ekonomisë. Jo pra, se ka organe, të cilat ia japin me ligj statusin e partnerit strategjik. Ia kanë dhënë organe të tjera, të cilat mund të kenë dëshirën, vullnetin e mirë për të dhënë statusin “partner strategjik”, por nuk kanë kompetencë ligjore për të bërë këtë gjë. Duke rënë nyja kryesore, mbi të cilat mbahet ky projektligj, pra ekzistenca Fondacionit për Menaxhimin e Butrintit, automatikisht ka rënë edhe marrëveshja dhe neve duhet të na mjaftonte sot vetëm kjo pikë, për t’i thënë Presidentit të Republikës: shumë falemnderit për kapjen e kësaj shkeljeje të rëndësishme ligjore. Edhe sikur të ishim 100 % dakord me marrëveshjen, edhe sikur të mos kishim asgjë për të thënë në lidhje me marrëveshjen dhe të ishim dakord që ta jepte me koncesion, përsëri ekzistenca e këtij problemi ligjor, ekzistenca e kësaj kundërvajtjeje ligjore, ekzistenca e kësaj paligjshmërie bën që të bjerë e gjithë marrëveshja.
Nuk e kuptoj përse kjo nuk ishte pika e vetme e diskutimit të sotëm, të miratonim dekretin e Presidentit dhe të kishim vazhduar pastaj me çështje e të diskutimit të marrëveshjes. Ne s’mund t‘i hynim sot asfare diskutimit të shkeljeve të tjera kushtetuese, kur ne na ka rënë që në thelb Fondacioni për Menaxhimin e Butrintit, pasi nuk plotëson kushtin e domosdoshëm dhe kushtin e panegociueshëm të ekzistencës së një partneri strategjik.
Dua të përfitoj nga rasti për të thënë një të vërtetë: sipas këndvështrimit tim, Fondacioni Shqiptaro-Amerikan duhet ta meritojë tagrin e të qenit partner strategjik. Pra, i ka të gjitha mundësitë, që ta fitojë në mënyrë ligjore këtë tagër si partner strategjik, duke ia dhënë organe, të cilat ligji i ka vlerësuar si kompetente për të dhënë statusin e partnerit strategjik. Kjo do të ishte në nderin tuaj dhe në nderin e qeverisë, që të mos talleni me Fondacionin Shqiptaro-Amerikan dhe të mos e përdorni emrin e tyre për të bërë aferat tuaja. Nëse vërtetë kishit dëshirë dhe qëllim që t’u jepnit atyre statusin e partnerit strategjik, duhet t’ua kishit dhënë në mënyrë të ligjshme nga një organ i ligjshëm, nga një organ që shteti shqiptar ia njeh si kompetencë dhënien e statusit “partner strategjik”.
Unë dyshoj se ka qenë e qëllimshme dhënia në mënyrë të paligjshme e statusit “partner strategjik”, sepse ju thjesht fshiheni pas Fondacionit Shqiptaro-Amerikan dhe keni aferat tuaja, siç është ngrënia e Parkut Kombëtar të Butrintit, ngrënia e sipërfaqeve të mbrojtura të Parkut Kombëtar të Butrintit, të cilit në janarin e këtij viti i keni hequr 800 hektarë, për të mundësuar aty ndërtimin e resorteve të njerëzve tuaj, të oligarkëve pranë jush. Thjesht donit të përdornit fasadën e emrit të mirë që kishte ndërtuar gjatë këtyre viteve Fondacionit Shqiptaro-Amerikan, por e keni zhytur edhe atë në një paligjshmëri, duke i dhënë statusin “partner strategjik” pa ia dhënë, në fakt. Pra, duke ia dhënë me gjoja, siç dini të bëni vetëm ju, siç di të bëjë kjo maxhorancë.
Sinqerisht, kur po lexonte relacionin zonja Gjylameti, po prisja ta fillonte me këtë, duke i kërkuar ndjesë Fondacionit Shqiptaro-Amerikan, që ta mbyllnim shumë shpejt këtë mbledhje të sotme për shqyrtimin e dekretit të Presidentit, pikërisht nga fakti që ju ka rënë ngrehina ligjore e “partnerit strategjik” siç e kërkon ligji. Arsyeja tjetër, që lidhet me dekretin e Presidentit, pa shprehur arsye të tjera, të cilat unë i kam përfshirë edhe në letrën që i kam dërguar Presidentit të Republikës, e cila gjendet edhe si material tek ju, si shtojca numër dy, është e rëndësishme të kuptohet se në të gjitha elementet e veta kjo marrëveshje shkel Kushtetutën e Shqipërisë. E shkel Kushtetutën e Shqipërisë jo vetëm pse shkel një marrëveshje ndërkombëtare, e kjo është e kuptueshme, se duke shkelur Konventën e Parisit, ka shkelur një marrëveshje që ne e kemi ratifikuar në Kuvend. Edhe sipas Kushtetutës sonë, në hierarkinë e normave juridike, marrëveshjet ndërkombëtare qëndrojnë mbi ligjet, dhe ligjet duhet të jenë në përputhje me marrëveshjet ndërkombëtare. Kjo është një nga pikat, në të cilën e shkel Kushtetutën tonë, por e shkel Kushtetutën tonë edhe për atë që është shumë e domosdoshme, që është thënë fort edhe në dekretin e Presidentit, që ka të bëjë me rrezikun e cenimit dhe mbrojtjes së identitetit kombëtar dhe trashëgimisë kulturore kombëtare.
Kushtetuta e Shqipërisë, në nenin 3 të saj parashikon: “Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjiteti i njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimia kombëtare, bashkëjetesa fetare, bashkëjetesa dhe mirëkuptimi i shqiptarëve me pakicën janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t’i respektojë dhe t’i mbrojë.”
Pra, Kushtetuta thotë se identiteti kombëtar dhe trashëgimia kombëtare janë bazat e shtetit, ndaj shteti ka për detyrë t’i respektojë dhe t’i mbrojë. Kushtetuta nuk thotë: edhe fondacionet, edhe privatët kanë për detyrë t’i mbrojnë dhe t’i respektojnë. Kushtetuta nuk thotë në asnjë pikë të saj, se këtë detyrë të rëndësishme të ndërtimit të shtetit shqiptar, mbi të cilat ngrihet vetë Kushtetuta, t’ia kalojmë një privati. Për më tepër, t’ia kalojmë këtij privati, duke e kthyer shtetin në një minoritar, në një aksioner minoritar, në një organizëm, ku Ministria e Kulturës ka vetëm ministren si përfaqësuese shtetërore, pra përmendet në relacion që është ministrja. Nuk është nominale, thotë, por është si ministre. Unë do ta marr të mirëqenë këtë dhe do të them se po, është ministrja, por kush janë katër të tjerët? Çfarë funksioni kanë në shtetin shqiptar? Katër njerëz të tjerë, çfarë përfaqësojnë për shtetin shqiptar. Nëse ju me jepni një funksion, që kanë këta 4 njerëz për shtetin shqiptar dhe që garantojnë këto të drejta dhe detyrime që kërkon Kushtetuta, atëherë po, në të kundërt edhe përfaqësuesi tjetër, se shteti shqiptar ka dy përfaqësues, që duhet të jetë i shtetit shqiptar është një ekspert anglez. Si mund të jetë përfaqësues i shtetit shqiptarë një ekspert, arkeolog dhe filogrek anglez, që thotë “Saranda, ky qytet i bukur, i cili u dha padrejtësisht Shqipërisë nga Fuqitë e Mëdha”? Si mund të jetë funksionar i shtetit shqiptar ky ekspert filogrek anglez që thotë “Butrinti, ky qytet grek, që është banuar nga koloni greke”? Si mund të jetë ky përfaqësues i shtetit shqiptar dhe si mund të jetë ky, garancia që do të mbrohet interesi i publikut shqiptar, i kombit shqiptar dhe i shtetit shqiptar?
Ja pra Ministria e Kulturës thotë që këta të dy janë përfaqësuesit e shtetit shqiptar, Elva Margariti dhe Richard Hodges. Është absurde të mendosh që mund të na vijë një projekt i tillë, ku vetëm ministrja të ishte me funksion dhe elementi tjetër të ishte një arkeolog filogrek anglez që përfaqëson shtetin shqiptar, ndërkohë që në të gjitha elementet e tjera të statutit të këtij fondacioni, që realisht sot ka rënë, ka maxhoritar absolute privati, kanë tre individë privatë në bord dhe nesër 5 individë privatë, 7, 13, sepse është dhënë mundësia të shtohen edhe privatë të tjerë brenda bordit të këtij fondacioni.
Pse është i rëndësishëm bordi? Se ju mund të thoni që bordi nuk ka ndonjë rëndësi edhe pse nuk ka shteti, jo, është i rëndësishëm, sepse sipas pikës 4/1 të marrëveshjes, që ju keni kaluar. Ministria, si përfaqësuese e qeverisë, i jep fondacionit, pra automatikisht do të futet edhe bordi i fondacionit, se bordi është ai që e menaxhon fondacionin, të drejtën ekskluzive për administrimin e pasurisë kulturore. Administrim nënkupton të drejtat e fondacionit, përfshi këtu përdorim, shfrytëzim, të drejtën për të caktuar dhe mbledhur tarifa, dhënien në përdorim, të gjitha format. Pra, automatikisht ti i ke dhënë këtij bordi, këtij privati, këtij fondacioni të gjitha të drejtat ekskluzive mbi Butrintin dhe pikën 5/2 të marrëveshjes ke thënë në që ministria deklaron dhe garanton gëzimin e plotë dhe të qetë të pasurisë kulturore.
Në pikën 9/2 të marrëveshjes përmendet fondacioni, planet vjetore të veprimtarisë ekonomike, artistike, turistike dhe kërkimore. Pra, veprimtaritë e pasurisë sonë kulturorekërkimore i parashikon dhe i vendos fondacioni privat. Kërkimet dhe gërmimet që do të bëhen në Butrint i vendos ky bordi me 4 persona privatë dhe një ministre e Kulturës, jo vetëm kaq, por edhe veprimtaritë ekonomike, për të cilat do të ndalem më pas, artistike, madje edhe ato turistike, duke marrë kompetencat e të paktën 4 ministrive në këtë vend, duke i kaluar këtij fondacioni privat. Pika tjetër lidhet me veprimtarinë ekonomike Pika 17/5.
Të ardhurat derdhen në llogarinë bankare të fondacionit, i cili është një OJQ, që nuk kontrollohet nga Kontrolli i Lartë i Shtetit. Kjo është e rëndësishme, sepse, sipas ligjit nr. 154/2014 “Për organizimin dhe funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” KLSH-ja kontrollon veprimtarinë ekonomike të institucioneve shtetërore, përdorimin dhe mbrojtjen e fondeve shtetërore nga organet e pushtetit qendror dhe vendor, si dhe veprimtarinë ekonomike të personave juridikë, ku shteti ka më shumë se gjysmën e aksioneve dhe ku huat, kreditë dhe detyrimet e tyre garantohen nga shteti. Automatikisht e kuptoni që gjitha fasada që na keni thënë se shteti është rol parësor bie, se po të kishte shteti më shumë se gjysmën e aksioneve, do të ishte edhe KLSH-ja. Ndaj, nuk është shteti në më shumë se gjysmën e aksioneve në këtë bord, dhe automatikisht nuk është as KLSH-ja.
E gjithë ajo që na keni thënë në këto komisione, jo se unë nuk i dija, por po i them për publikun, bie, se po të ishte e vërtetë që shteti është garant maxhoritar, pjesë kryesore (ishte dy herë, siç e tha relatorja edhe në marrëveshje dhe në fondacion), automatikisht do të ishte edhe KLSH-ja, sepse shteti do të kishte më shumë se gjysmën e pjesëve dhe të aksioneve, por nuk është, se ajo që thoni nuk është e vërtetë.
Sigurisht, në pikën 17/6 thuhet që fondacioni mund të ofrojë shërbime si kafeteri, ushqim, riprodhim i pasurive kulturore, menaxhim organizim panairesh etj. Fondacioni, me leje zhvillimore ka leje ndërtimi në zonat e rëndësisë kombëtare të trashëgimisë, lejë peizazhi, leje për ndërhyrjet në pasuritë kulturore, licenca për projektim-zbatim, dhe ç‘është më e rëndësishmja, qarkullim i pasurive të luajtshme. Ky fondacion privat, siç e vërtetuam deri tani, me të gjitha provat, merr të drejtën të qarkullojë pasuritë e luajtshme të Butrintit, pra merr të drejtën të çojë jashtë vendit zbulime dhe gërmime në Butrint.
Kush më garanton mua se si do të garantohet transporti dhe ruajtja e këtyre pasurive? Kush më garanton mua se sa nxirren dhe sa kthehen në Butrint? Kush më garanton mua që nuk bëhet pjesë e një paligjshmërie të madhe? Askush nuk më garanton, sepse ai që duhet të më garantojë është shteti dhe shteti mund të më garantojë duke qenë kryesori, duke qenë palë që të ruajë trashëgiminë kulturore. Në momentin që shteti ia ka dorëzuar privatit dhe privatin nuk e kontrollon asnjë nga organet shtetërore të veprimtarisë ekonomike, atëherë nuk më garanton askush që nxjerrja jashtë vendit e pasurive të luajtshme të Butrintit nuk do të jetë e dëmshme që të çojë në shkatërrimin e trashëgimisë tonë kulturore, nuk do të jetë pjesë e tjetërsimit apo e ndryshmit të saj.
Eduard Shalsi – Faleminderit!
Ina Zhupa – Nuk kam mbaruar. Është e rëndësishme të kuptohet roli i UNESCO-s.
(Ndërhyrje pa mikrofon. Zonja Gjylameti foli sa deshi…
Eduard Shalsi – Të përgatitet zoti…
Ina Zhupa – Mos më ndërprisni, se nuk kam mbaruar!
Eduard Shalsi – Jo, ka një normë dhe një rregull këtu për barazi në të folur.
Ina Zhupa – Në lidhje me mungesën e konsultimit…
(Ndërhyrje pa mikrofon. Ju lutem, nuk kam mbaruar, sipas Rregullores së Kuvendit nuk ka asnjë kohë të paracaktuar.
Eduard Shalsi – Këtu ka një normë, kam 10 minuta që e them, ndërkohë që vazhdon të marrë kohën.
Ina Zhupa – Zoti Shalsi, e di që nuk ju pëlqejnë të vërtetat, por të vërtetat do të thuhen me mikrofon. E di shumë mirë që ti ke qenë ai që ke dhënë teatrin, e di shumë mirë që nuk jua ndjen fare për trashëgiminë kulturore, por të drejtën e opozitës për të folur ju nuk mund ta hiqni, të drejtën time për të folur, siç ma jep Rregullorja e parlamentit, pa kufizim kohor, ju nuk mund të ma hiqni.
Eduard Shalsi – Unë jam çarmatosur sot me këto argumente dhe po bëhem gati të kthej mendje. Atëherë, do të kalojmë në votim?
Ina Zhupa – Ju keni frikë nga e vërteta, keni frikë që unë po them argumentet këtu, ju jeni i vetmi kryetar komisioni, i cili do të heqë fjalën, duke shkelur Rregulloren. Ju lutem, më lini të mbaroj, se jeni bërë si ithtar…
Eduard Shalsi – Kemi frikë nga e vërteta juaj, patjetër, se fuqia e argumenteve tuaja është çarmatosëse. Ina Zhupa – Ti këtu më ke thënë që më ke mbrojtur mua që të thuash fjalën time. Tani qëndro gentleman, qëndro të tagrat e Rregullores dhe më lër të mbaroj fjalën, se jam drejt fundit.
Eduard Shalsi – E kam shumë të vështirë të rri gentleman para injorancës, se me injorancën i kam problemet shumë të mëdha.
Ina Zhupa – Injoranca juaj nuk është argument, injorancën e treguat edhe sot që nuk dini të lexoni as ligjin dhe të kuptoni. A ka mundësi të mbaroj?
Eduard Shalsi – E morët vesh që Butrinti është grek? E ke bërë qesharakë debatin.
Ina Zhupa – Qesharakë jeni ju që doni të jepni Butrintin, Butrinti është shumë më i rëndësishëm që shalqinjtë. Eduard Shalsi – Do të rritesh edhe pak dhe do të kuptosh se sa turp do të vijë nga ato që ke thënë. Ke gjysmë ore që flet.
Ina Zhupa – A ka mundësi të mbaroj? Do të ishte në nderin dhe në respekt të Rregullores se edhe pak kam. Më dëgjoni! Eduard Shalsi – Nëse çdo deputet…
Ina Zhupa – Më gjeni nenin në Rregullore që mua ma kufizon fjalën në kohë dhe unë e mbyll.
Eduard Shalsi – Në rregull, a të kalojmë në votim, të nderuar kolegë?
Ina Zhupa – Ta mbaroj se po bëni zhurmuesin kot!
(Ndërhyrje pa mikrofon) Nuk është pa limit mbledhja dhe nuk ka votim këtu pa mbaruar argumentet. Ju thjesht po tregoni qe e keni ndarë mendjen se çfarë do të bëni, nuk ka rëndësi se çfarë do të themi ne, ju thjesht votoni, ngrini kartonët, i keni kartonët që ta rrëzoni dekretin e Presidentit. Juve ju duken të tepërta argumentet ligjore.
Eduard Shalsi – Ka një limit dhe më vjen keq që po abuzon.
Ina Zhupa – A mund ta mbaroj, se është më mirë për ju? Juve ju vret e vërteta jo unë.
Eduard Shalsi – Dekreti ka vetëm një votim. Zoti Spaho më vjen jashtëzakonisht keq, jam i detyruar ta kaloj në votim.
Ina Zhupa – A mund të mbaroj fjalën në zbatim të Rregullores, pasi nuk ka asnjë nen të saj që të më ndalojë të mbaroj.
Eduard Shalsi – Ke gjysmë ore që nuk ke thënë gjë. Faleminderit për praninë tënde dhe për iluminimin! Kush është dakord me dekretin e Presidentit?
Ina Zhupa – Ju po votoni për turpin tuaj, më lër të mbaroj argumentet. Si votoni kur nuk kemi mbaruar akoma seancën? E keni ndarë mendjen?
Eduard Shalsi – E hedhin në votim dekretin, të nderuar kolegë. Kush është pro?
Ina Zhupa – Zoti Shalsi, a mund të mbaroj argumentet?
Eduard Shalsi – Kush është pro. Kundër? Dekreti i Presidentit rrëzohet.
Ina Zhupa – Ju e kishit ndarë mendjen, ju po tregoni edhe një herë se sa të paduruar jeni për të dhënë Butrintin me koncesion dhe se sa frikë keni nga e vërteta. Unë po flisja me etikë dhe ju nuk na respektoni.
Eduard Shalsi – Faleminderit kolegëve deputetë për debatin! Zotit Spaho i kërkoj sinqerisht ndjesë! Faleminderit!
Ina Zhupa – Unë isha duke dhënë argumentet ligjore dhe ju nuk keni këllqe………..
PËR PROCEDURË:
Në radhë të parë, për të sqaruar pozicionin tim, unë si deputete e kam gjithë të drejtën të vij sa herë e çmoj të nevojshme në komisionin tuaj, por edhe në çdo komision tjetër.
Lidhur me procedurën, dua t’ju sqaroj se çështja që ne po trajtojmë është një çështje me interes publik dhe si e tillë edhe qasja që duhet të mbajmë duhet të ketë parasysh publikun, pra atë që na ndjek. Si mundet që dëgjesat t’i kryeni dhe t’i dëgjoni vetëm ju, të zgjidhni që të mos t’i dëgjoni në komision, ndërkohë që bëhet fjalë për pasuri dhe trashëgimi kulturore për të gjithë shqiptarët, pra një çështje me interes publik? Ata duhet të ishin aty dhe ne duhet t’i dëgjonim, duhet t’i kishim dëgjuar edhe gjatë procesit të shqyrtimit të projektligjit në mënyrë të hapur, gjë, të cilën nuk e keni bërë, por do të vijë momenti për ta diskutuar kur të diskutojmë dekretin e Presidentit, i cili e vë re edhe këtë si mangësi të procesit të Kuvendit. Në këtë rast sjellja juaj ishte e papërshtatshme për interesin publik, sepse ata duhet të jenë aty për ta thënë mendimin e tyre dhe të dëgjohen publikisht.
E dyta, në listën që na ka ardhur për pjesëmarrësit, më vjen keq që ministrja nuk është, sepse nuk besoj se mund të ketë ndonjë çështje më të rëndësishme sesa Butrinti, por ajo edhe një herë ka zgjedhur të heqë dorë nga kompetencat e saj, siç i kanë hequr si ministri për të mos e menaxhuar Butrintin, i heq edhe si ministre për të qenë e pranishme në shqyrtimin e dekretit të Presidentit.
Nga ana tjetër këtu të pranishëm duhet të ishin edhe përfaqësues të AADF-së, të cilët nuk i shikoj. Janë tërhequr apo do të vijnë? Pyetja që unë kam për procedurë për ju. Ju thatë që janë bërë 24 dëgjesa, raportet dhe publikimet e të cilave nuk janë bërë publike, pra nuk kanë akses nga njerëzit. A mund t’i hidhni online, meqë janë bërë 24 dëgjesa për një çështje me interes publik që t’i shohë edhe publiku, meqë ju thoni që i keni bërë? Ju edhe këtë të sotmen mund ta quani dëgjesë, por, në fakt, ajo nuk ishte dëgjesë, por një sjellje e papërshtatshme juaja, teksa thoshit: ne e kemi ndarë mendjen se çfarë do të bëjmë, ju thoni çfarë të doni, ne e dimë dhe jemi shumë të qartë, kështu që do të vazhdojmë këtu ku jemi. Në qoftë se kjo kategorizohet si dëgjesë, atëherë këto 24 dëgjesat paskan qenë thjesht një monolog pa vlerë për interesin publik.
Pra, nëse i keni bërë ato 24 dëgjesat që thoni, hidhni procesverbalet e tyre online që t’i shikojë publiku, sepse çështja është me interes publik, t’i shohim edhe ne dhe më pas do ta kemi më të hapur këtë çështje.
E fundit, shqyrtimi i dekretit të Presidentit po bëhet sot nga Komisioni për Ekonominë dhe Financat si komision përgjegjës. Unë kam depozituar një projektligj, i cili lidhet me ndryshimin e ligjit të trashëgimisë kulturore të vitit 2018, që automatikisht është edhe baza ligjore e projektligjit të Butrintit, por edhe e shqyrtimit të dekretit të Presidentit. Ndoshta do të ishte më e udhës që ju të mos ta fusnit me kaq shpejtësi shqyrtimin e dekretit të Presidentit, por të shqyrtoheshin njëkohësisht të dyja nismat ligjore, siç është edhe sugjerimi i dekretit të Presidentit, sepse janë nisma ligjore që mbivendosen me njëra-tjetrën. Ndryshimi i bazës ligjore, nëse miratohen ndryshimet që unë kërkoj për nenet 171, 172 dhe 173, automatikisht do ta ndryshojë edhe marrëveshjen e Butrintit, por edhe shqyrtimin që ne do t’i bëjmë dekretit të Presidentit. Unë ende nuk arrij ta kuptoj dot këtë shpejtësi dhe dëshirë për t’i ndarë këto dy nisma, në një kohë kur ato janë nisma që kanë të njëjtin qëllim, administrimin e trashëgimisë kulturore dhe bashkërendojnë me njëra-tjetrën.
Këto ishin ato që unë kisha për procedurë.
Do ta marrë përsëri fjalën për pjesën tjetër